سازمان داده محور چیست؟ مزایا، ویژگی‌ها و 3 مرحله ایجاد آن

سازمان‌هایی که به‌طور مستمر از داده‌ها برای تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد خود استفاده می‌کنند از رقبای خود پیشی گرفته و در دستیابی به اهدافشان موفق‌تر عمل می‌کنند. استفاده مؤثر از داده‌ها منجر به تصمیم‌گیری بهتر، نوآوری بیشتر و بهبود تجربه مشتری می‌شود. ازاین‌رو، تبدیل شدن به یک سازمان داده‌ محور باید اولویت اصلی هر سازمانی باشد. در این راهنما، ضمن تعریف سازمان داده‌محور و اهمیت آن به بررسی مراحل ایجاد و ویژگی‌های چنین سازمان‌هایی می‌پردازیم. اگر به مباحث مرتبط با سازمان و مدیریت علاقه‌مندید در ادامۀ این مقاله با ما همراه باشید.

سازمان داده محور چیست؟ چرا سازمان‌ها باید داده محور شوند؟

احتمالاً کنجکاو هستید بدانید سازمان داده‌محور چیست و چرا سازمان‌ها باید داده‌محور شوند. یک سازمان داده‌محور، سازمانی است که تصمیمات استراتژیک خود را بر‌اساس داده‌ها می‌گیرد و به‌جای تکیه بر شهود و فرضیات از داده‌ها برای پیشبرد فرایندهای تصمیم‌گیری خود استفاده می‌کند. این سازمان همۀ جنبه‌های عملیات خود را اندازه‌گیری و تجزیه‌و‌تحلیل می‌کند تا رشد را هدایت و زمینه‌های بهبود را شناسایی کند.

زمانی که وسواس یک سازمان نسبت به حقایق و ارقام ملموس باشد، متوجه خواهید شد که آن سازمان داده‌محور است. رهبران چنین سازمانی از داده‌های بلادرنگ برای بهینه‌سازی عملیات خود و اتخاذ تصمیمات حیاتی استفاده می‌کنند. یک سازمان داده‌محور، داده‌ها را به‌عنوان یک دارایی ارزشمند درنظر گرفته و در فناوری‌ها و تخصص‌های لازم برای کسب، ذخیره و دسترسی به آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. سازمان‌هایی که به‌طور مؤثر از داده‌ها استفاده می‌کنند در بازارهای مربوطه خود مزیت رقابتی کسب می‌کنند. مهم‌ترین دلایل لزوم داده‌محور شدن سازمان‌ها عبارت‌اند از:

تصمیم‌گیری بهتر

دسترسی به داده‌های دقیق و قابل‌اعتماد به رهبران کسب‌وکار این امکان را می‌دهد تا با اطمینان تصمیمات آگاهانه بگیرند. داده‌ها حدس و گمان را در تصمیم‌گیری از بین می‌برند و تعصب را به حداقل می‌رسانند تا اطمینان حاصل شود که شواهد محکم، تصمیمات حیاتی را شکل می‌دهند.

افزایش نوآوری و بهبود عملکرد کسب‌وکار

داده‌ها به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کنند تا الگوها، روندها، نقاط پرت و فرصت‌هایی را که ممکن است آشکار نباشند، شناسایی کنند. ارقام قابل‌اعتماد می‌توانند بینش‌هایی را کشف کنند که منجر‌به محصولات، خدمات و مدل‌های کسب‌وکار جدید و موفق می‌شود. بینش‌های داده‌محور همچنین به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا حوزه‌هایی را که عملکرد ضعیفی دارند، شناسایی کنند.

تجربه مشتری بهبودیافته

جمع‌آوری داده‌ها در مورد رفتار، ترجیحات و نقاط درد مشتری، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا پیشنهادات خود را متناسب با نیازهای کسانی که بیشترین اهمیت را دارند، تنظیم کنند. سازمان‌های مبتنی‌بر داده می‌توانند با دادن یک تجربه مشتری متناسب، وفاداری ایجاد کنند و رشد درآمد را افزایش بدهند.

مراحل ایجاد یک سازمان داده محور 

مراحل ایجاد یک سازمان داده محور به‌شرح زیر است:

ایجاد فرهنگ داده‌محور

بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که چالش‌های فرهنگی، سازمانی و فرایندی، بزرگ‌ترین موانع در مسیر تبدیل شدن به یک سازمان داده‌محور هستند. برای اینکه داده‌ها نقش پررنگ‌تری در مدل‌های کسب‌وکار در حال تکامل ایفا کنند، نیاز به یک تغییر فرهنگی در سازمان‌ها وجود دارد. سازمان‌ها باید به‌طور مستمر از داده‌ها برای هدایت و توجیه تصمیمات خود استفاده کنند. این امر با مشارکت پایدار و اختصاصی از سوی رهبران سازمان آغاز می‌شود.

ایجاد فرهنگ مناسب در کسب‌وکار امری کلیدی است؛ فرهنگی که ارزش داده‌ها را درک کند. داده‌ها تنها زمانی ارزشمند هستند که از آن‌ها استفاده شود. بهترین رهبران فناوری نقش بزرگی در کمک به کسب‌وکارها برای درک واقعی چگونگی استفاده از داده‌ها جهت دستیابی به نتایج بهتر ایفا می‌کنند و سؤالاتی را مطرح می‌کنند که کسب‌وکار نمی‌داند بپرسد. نیاز به گذار از علم داده به علم تصمیم‌گیری در درون سازمان وجود دارد. با این تمرکز جدید، سازمان نه‌تنها وظیفه انجام تجزیه‌و‌تحلیل یا بینش را برعهده دارد، بلکه وظیفه نمایش شفافیت در تصمیمات اتخاذشده را نیز دارد؛ بنابراین، سازمان باید درک دقیقی از نتیجه‌ای که می‌خواهد به آن برسد، داشته باشد.

ایجاد قابلیت‌های داده‌محور در مقیاس بزرگ

طراحی سازمانی، حاکمیت و پاسخگویی برای اطمینان از اینکه فرهنگ داده‌محور در سازمان همچنان شکوفا شود، ضروری است. این قابلیت‌ها عبارت‌اند از:

ساختار سازمانی

کسب‌وکارها نیازمند یک واحد متمرکز هستند که همۀ نیازهای تحلیل داده را اولویت‌بندی و هدایت کند.

پاسخگویی داده

تغییر رویکرد از مالکیت داده‌ها به نظارت بر آن‌ها می‌تواند با ایجاد سطح بالاتری از پاسخگویی (که امنیت و حریم خصوصی را از همان ابتدا لحاظ می‌کند)، رابطه یک کسب‌وکار با داده‌ها را متحول سازد. ناظران می‌توانند داده‌های خام را بررسی و تأیید کنند تا از ثبات و کیفیت آن‌ها اطمینان حاصل شود. این ناظران مسئول آموزش سایر افراد سازمان در مورد داده‌هایی که تحت نظارتشان قرار دارند، خواهند بود. همچنین، داده‌های مورد استفاده توسط دیگران می‌توانند توسط ناظران تأیید و منتشر شوند.

حاکمیت داده

سازمان‌ها باید ساختاری برای حاکمیت داده ایجاد کنند که هدف اصلی آن، فراهم کردن دسترسی بیشتر به داده‌ها باشد، نه محدود کردن آن‌ها. برای پشتیبانی از این رویکرد، گرایشی فزاینده به جداسازی مهندسی داده و تحلیل از بخش فناوری اطلاعات وجود دارد که گاهی ممکن است به چالش‌هایی منجر شود. بااین‌حال، صرف‌نظر از ساختار سازمانی، بخش فناوری اطلاعات به‌دلیل دیدگاه بین‌بخشی خود، باید نقش مهمی در پیاده‌سازی حاکمیت داده ایفا کند.

ایجاد یک پلتفرم داده سازمانی

ایجاد یک پلتفرم داده سازمانی (EDP) برای آزادسازی ارزش داده‌ها در سراسر سازمان ضروری است. مقایسه شرکت‌هایی که با داده‌های پراکنده شروع کرده‌اند و به یک EDP متمرکز واحد منتقل شده‌اند، تفاوت چشمگیری را نشان می‌دهد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد فضای ابری می‌تواند هزینه کل مالکیت داده‌ها را به‌شدت افزایش بدهد و حجم داده‌ها به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت تبدیل شده است. حل این مشکل با تمرکز بر کیفیت به‌جای کمیت، کلیدی است.

ویژگی‌های سازمان داده‌ محور

ویژگی‌های سازمان داده‌ محور عبارت‌اند از:

• دسترسی به به داده‌های قابل‌اعتماد و باکیفیت از منابع مختلف، مانند بازخورد مشتری، تحقیقات بازار و ارقام فروش؛
• استفاده از ابزارها و تکنیک‌های تخصصی برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و برخورداری از مهارت استفاده از آن‌ها برای استخراج بینش و شناسایی الگوها؛
• توانایی ادغام داده‌ها را در تمام جنبه‌های عملیات؛
• تعهد به یادگیری و بهبود مستمر؛
•  تجزیه‌و‌تحلیل دائمی داده‌ها و شناسایی روندها.

سخن پایانی

داده‌ها چیزی بیش‌از یک دارایی عملیاتی مانند کارخانه‌ها، ماشین‌آلات، مالکیت معنوی و سرمایه هستند. داده‌ها در صورت استفاده صحیح، منبع ارزشمندی برای رشد بالقوه هستند. نکته کلیدی، شناخت ارزش ذاتی آن‌ها، بهره‌برداری هوشمندانه از آن.ها و ایجاد فرهنگی است که قدرت داده‌محور بودن را در بر می‌گیرد. برای سازمان‌ها در همه جا، داده‌ها دروازه‌ای به‌سوی فرصت‌های جدید هستند. 

تبدیل شدن به یک سازمان داده‌ محور، برای پیشی گرفتن از رقبا و موفقیت در دستیابی به اهداف سازمانی حیاتی است. این سازمان‌ها تصمیمات استراتژیک خود را براساس داده‌ها می‌گیرند و از آن‌ها برای بهبود عملکرد، نوآوری و ارتقاء تجربه مشتری بهره می‌برند. ایجاد چنین سازمانی مستلزم تغییر فرهنگی، ایجاد قابلیت‌های داده‌محور گسترده از جمله ساختار سازمانی، پاسخگویی داده و حاکمیت داده و همچنین پیاده‌سازی یک پلتفرم داده سازمانی (EDP) است. 

منابع: + + + +