SSO چیست؟ Single Sign-On، مزایا، معایب و راهنمای کامل پیاده‌سازی

sso چیست؟ SSO یا Single Sign-On، راهکاری است که به کاربران اجازه می‌دهد تنها با یک‌بار احراز هویت به همۀ برنامه‌ها و سرویس‌های مجاز دسترسی پیدا کنند و دیگر نیازی به ورود مجدد نیست. برای کشف ۶ مزیت کلیدی، چالش‌ها و کاربردهای این فناوری برای افزایش امنیت و راحتی، ادامه مطلب از مجله رسا سامانه افق را بخوانید.

SSO چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده برای شما توضیح بدهیم که sso چیست، باید بگوییم راهکاری است که به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از یک مجموعه اعتبارنامه (مانند نام کاربری و رمز عبور)، تنها یک بار احراز هویت کنند و سپس بدون نیاز به ورود مجدد به چندین برنامه کاربردی، وب‌سایت یا سرویس متصل شوند. تصور کنید وارد یک ساختمان اداری می‌شوید و با نشان‌دادن کارت شناسایی خود به نگهبانی، اجازه ورود به تمام بخش‌های مجاز برای شما صادر می‌شود. SSO نیز عملکردی مشابه در دنیای دیجیتال دارد.

به‌جای اینکه برای هر برنامه یا سرویس آنلاین یک حساب کاربری جداگانه با نام کاربری و رمز عبور منحصربه‌فرد ایجاد و مدیریت کنید، SSO یک لایه احراز هویت متمرکز ایجاد می‌کند. هنگامی که کاربر یک‌بار از طریق این سیستم احراز هویت می‌شود، یک «توکن» یا «کوکی» امن برای او صادر می‌شود. این توکن به‌عنوان مجوز دسترسی او به سایر برنامه‌ها و سرویس‌های متصل عمل می‌کند و دیگر نیازی به وارد‌کردن مجدد اطلاعات ورود نخواهد بود. به‌طور خلاصه، درباره اینکه single sign on sso چیست می‌توان گفت بستری است که این فرایند احراز هویت متمرکز و دسترسی یکپارچه را ممکن می‌سازد و تجربه کاربری روان‌تر و امن‌تری را فراهم می‌آورد.

SSO چگونه کار می‌کند؟

پس‌از توضیح درباره اینکه sso چیست، اکنون بیایید ببینیم این سامانه چگونه کار می‌کند. در واقع، عملکرد این سرویس بر مبنای یک تعامل امن و پیوسته میان کاربر، سیستم متمرکز SSO و برنامه‌های کاربردی مختلف استوار است. هنگامی که کاربر قصد ورود به یک برنامه تحت پوشش SSO را دارد در صورت احراز نشدن هویت، به‌سوی سیستم SSO هدایت می‌شود. در این نقطه، کاربر اعتبارنامه خود را وارد و سیستم SSO پس‌از تأیید هویت او از طریق پایگاه داده خودش یا یک سرویس احراز هویت خارجی، یک توکن امنیتی صادر و به مرورگر کاربر ارسال می‌کند. این توکن به‌منزله مجوز عبور کاربر به سایر برنامه‌های متصل عمل می‌کند.

بدین ترتیب، هرگاه کاربر بخواهد به برنامه دیگری دسترسی بیاید، مرورگرش به‌طور خودکار این توکن را ارسال می‌کند و برنامه مقصد با استعلام از سیستم SSO و تأیید اعتبار توکن، بدون نیاز به ورود مجدد کاربر، دسترسی را فراهم می‌سازد. این فرایند متمرکز احراز هویت و تبادل امن توکن‌ها، اساس کار سرویس SSO را تشکیل می‌دهد و یک تجربه کاربری روان و ایمن را به ارمغان می‌آورد.

مزایای کلیدی استفاده از SSO

برای داشتن درک بهتری از اینکه سرویس sso چیست، لازم است که مزایای استفاده از آن را نیز بدانید. این سیستم منافع متعددی را هم برای کاربران نهایی و هم برای سازمان‌ها و کسب‌وکارها به‌همراه دارد. این فناوری با ایجاد یک نقطه ورود واحد و حذف نیاز به مدیریت چندین مجموعه اعتبارنامه، به‌طور قابل‌توجهی تجربه کاربری را بهبود بخشیده و درعین‌حال، سطح امنیت و کارایی را افزایش می‌دهد. در ادامه به بررسی تفصیلی این مزایا خواهیم پرداخت.

مزایای استفاده از SSO برای کاربران نهایی عبارت‌اند از:

• کاهش تعداد رمزهای عبور: یکی از بارزترین مزایای SSO برای کاربران، کاهش چشمگیر تعداد رمزهای عبوری است که باید به خاطر بسپارند. با یک‌بار ورود به سیستم SSO، کاربران می‌توانند به همۀ برنامه‌ها و سرویس‌های مجاز دسترسی پیدا کنند و دیگر نیازی به یادآوری و مدیریت چندین رمز عبور پیچیده نخواهند داشت.
• صرفه‌جویی در زمان و افزایش بهره‌وری: فرایند ورود به سیستم‌های مختلف به‌صورت جداگانه زمان‌بر و خسته‌کننده است. SSO با حذف این مراحل متعدد در زمان کاربران صرفه‌جویی می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به‌سرعت به ابزارها و اطلاعات موردنیاز خود دسترسی پیدا کنند، درنتیجه بهره‌وری آن‌ها افزایش می‌یابد.
• تجربه کاربری روان‌تر و آسان‌تر: با SSO، کاربران دیگر با صفحات ورود متعدد و فرایندهای احراز هویت گوناگون مواجه نیستند. تجربه کاربری یکپارچه و آسان، رضایت کاربران را افزایش می‌دهد و تعامل آن‌ها با سیستم‌های مختلف را بهبود می‌بخشد.

همچنین، این مزایا برای سازمان‌ها و کسب‌وکارها شامل موارد زیر می‌شود:

• افزایش امنیت: SSO با متمرکز کردن احراز هویت، امکان اعمال سیاست‌های امنیتی قوی‌تر و نظارت بهتر را فراهم می‌کند. همچنین، کاهش تعداد رمزهای عبور، ریسک استفاده از رمزهای ضعیف یا تکراری را کم می‌کند.
• افزایش بهره‌وری کارکنان: SSO با کاهش زمان صرف‌شده برای ورود به سیستم‌های مختلف، به کارکنان اجازه می‌دهد زمان بیشتری را صرف وظایف اصلی خود کنند.
• بهبود تجربه کاربری (UX): SSO با حذف موانع ورود متعدد، تجربه کاربری یکپارچه و کارآمدی ایجاد می‌کند. تعریف اهداف سطح خدمت (SLOs) برای دسترسی پایدار و سریع (مانند آپتایم ۹۹.۹٪ و زمان پاسخگویی سریع) نیز به این بهبود کمک می‌کند.
• کاهش هزینه‌های IT: SSO با متمرکز کردن مدیریت حساب‌ها، حجم درخواست‌های بازیابی رمز و مشکلات ورود را کاهش داده و هزینه‌های پشتیبانی IT را پایین می‌آورد. SLOهای مناسب برای عملکرد SSO نیز به کاهش هزینه‌های ناشی از قطعی سیستم کمک می‌کنند.
• ساده‌سازی مدیریت کاربران: SSO مدیریت حساب‌های کاربری (ایجاد، تغییر، حذف دسترسی) را از طریق یک سیستم متمرکز ساده‌تر و کارآمدتر می‌کند.
• کمک به رعایت مقررات (Compliance): SSO با نظارت متمرکز بر دسترسی کاربران و ثبت دقیق فعالیت‌ها، به سازمان‌ها در رعایت مقررات امنیتی و دسترسی به داده‌ها کمک می‌کند. داشتن SLOهای مشخص برای سیستم SSO نیز می‌تواند به این انطباق کمک نماید.

معایب و چالش‌های احتمالی SSO

شناخت معایب و چالش‌های احتمالی نیز می‌تواند به شما کمک کند تا شناخت عمیق‌تری از اینکه sso چیست داشته باشید. درک این موارد می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به استقرار این سیستم اقدام کنند و برای مواجهه با چالش‌های احتمالی آمادگی لازم را داشته باشند.

• نقطه شکست واحد: اگر سیستم مرکزی SSO دچار اختلال شود، دسترسی تمام کاربران به برنامه‌ها قطع می‌شود. بنابراین، پایداری، پشتیبان‌گیری و در دسترس بودن بالای سیستم SSO حیاتی است.
• پیچیدگی پیاده‌سازی و ادغام: پیاده‌سازی SSO، به‌ویژه با برنامه‌های کاربردی متعدد و متنوع، می‌تواند پیچیده و زمان‌بر باشد و نیازمند پیکربندی‌های خاص یا توسعه سفارشی شود.
• مسائل مربوط به امنیت: در صورت نفوذ به سیستم مرکزی SSO، مهاجم به تمام برنامه‌های متصل دسترسی پیدا می‌کند. لذا، حفاظت قوی و نظارت مداوم بر سیستم SSO ضروری است.
• هزینه پیاده‌سازی و نگهداری: هزینه‌های اولیه پیاده‌سازی و نگهداری مداوم SSO، بسته به نوع راهکار و پیچیدگی زیرساخت، می‌تواند قابل‌توجه باشد و باید با مزایای آن سنجیده شود.
• وابستگی به ارائه‌دهنده: استفاده از راهکارهای SSO تجاری ممکن است منجر به وابستگی به یک ارائه‌دهنده خاص (Vendor Lock-in) شود که تغییر آن در آینده دشوار و هزینه‌بر است.
• چالش‌های مربوط به احراز هویت چند عاملی: پیاده‌سازی و مدیریت احراز هویت چند عاملی (MFA) در یک محیط SSO گسترده می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و نیازمند اطمینان از سازگاری روش‌های MFA است.
• نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی: متمرکز شدن اطلاعات احراز هویت در سیستم SSO می‌تواند نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی کاربران ایجاد کند. سازمان‌ها نیازمند سیاست‌های شفاف در این زمینه هستند.

مقایسه SSO با مفاهیم مشابه

درک مفهوم اینکه sso چیست نیازمند تمایز قائل‌شدن بین آن و برخی مفاهیم مشابه است که ممکن است به اشتباه با آن یکسان درنظر گرفته شوند. در این بخش به مقایسه SSO با چند مفهوم رایج می‌پردازیم تا مرزهای آن را روشن‌تر سازیم.

ورود یکپارچه

ورود یکپارچه (Integrated Authentication) یک مفهوم کلی‌تر است که به فرایند احراز هویت کاربران بدون نیاز به وارد‌کردن مجدد اعتبارنامه در یک دامنه خاص (مانند یک شبکه محلی) اشاره دارد. برای مثال، استفاده از Kerberos در شبکه‌های ویندوزی یک نوع ورود یکپارچه است. در این حالت، پس‌از یک‌بار ورود به دامنه، کاربر به منابع مختلف آن دامنه دسترسی پیدا می‌کند. درحالی‌که SSO نیز نوعی ورود یکپارچه است؛ اما معمولاً دامنه عملکرد آن گسترده‌تر است و می‌تواند شامل برنامه‌ها و سرویس‌های مختلف در پلتفرم‌ها و حتی سازمان‌های متفاوت باشد. به عبارت دیگر، هر SSO یک نوع ورود یکپارچه است؛ اما هر ورود یکپارچه‌ای لزوماً SSO نیست.

بیشتر بخوانید: یکپارچه سازی سازمانی چیست؟

هم‌پیمان‌سازی هویت

هم‌پیمان‌سازی هویت (Identity Federation) یک مدل است که امکان تبادل اطلاعات هویتی و مجوزهای دسترسی بین دامنه‌های امنیتی مستقل (مانند سازمان‌های مختلف) را فراهم می‌کند. SSO می‌تواند یکی از اجزای یک سیستم هم‌پیمان‌سازی هویت باشد. در سناریوهای هم‌پیمان‌سازی، یک سازمان ممکن است به کاربران سازمان دیگر اجازه دسترسی به منابع خود را از طریق سیستم SSO سازمان مبدأ بدهد. استانداردهایی مانند SAML و OAuth در پیاده‌سازی هم‌پیمان‌سازی هویت نقش کلیدی دارند و اغلب در راهکارهای SSO بین سازمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مدیریت هویت و دسترسی

مدیریت هویت و دسترسی (Identity and Access Management – IAM) یک حوزه گسترده‌تر است که شامل تمام فرایندها و فناوری‌های مربوط به مدیریت هویت‌های دیجیتال و کنترل دسترسی به منابع می‌شود. SSO یکی از اجزای مهم یک سیستم IAM جامع است. درحالی‌که IAM به مسائلی مانند ایجاد، مدیریت و حذف حساب‌های کاربری، تخصیص نقش‌ها و مجوزها و اجرای سیاست‌های امنیتی می‌پردازد، SSO به‌طور خاص بر تسهیل فرایند احراز هویت و دسترسی یکپارچه برای کاربران متمرکز است. به عبارت دیگر، IAM چتر کلی است و SSO یک راهکار برای بهبود بخش احراز هویت آن است.

احراز هویت چند عاملی

احراز هویت چند عاملی (Multi-Factor Authentication – MFA) یک لایه امنیتی اضافی است که علاوه‌بر نام کاربری و رمز عبور از یک یا چند عامل احراز هویت دیگر (مانند کد OTP، اثر انگشت یا کارت هوشمند) برای تأیید هویت کاربر استفاده می‌کند. MFA می‌تواند و اغلب نیز با سیستم‌های SSO ترکیب می‌شود تا سطح امنیت را به میزان قابل‌توجهی افزایش بدهد. در واقع، SSO بر سهولت ورود تمرکز دارد، درحالی‌که MFA بر افزایش امنیت فرایند احراز هویت تأکید می‌کند و این دو می‌توانند مکمل یکدیگر باشند.

چه زمانی و کجا از SSO استفاده می‌شود؟

حال که به‌خوبی می‌دانیم sso چیست، بیایید کمی هم درباره زمان و مکان استفاده از این سرویس صحبت کنیم. استفاده از سرویس SSO در سناریوهای متعددی که کاربران به‌طور منظم با چندین برنامه کاربردی، وب‌سایت یا سرویس آنلاین تعامل دارند، نه‌تنها مفید بلکه اغلب ضروری به نظر می‌رسد. در محیط‌های سازمانی، SSO به کارکنان این امکان را می‌دهد که با یک‌بار ورود به سیستم به همۀ ابزارهای موردنیاز خود از جمله ایمیل، نرم‌افزارهای CRM و ERP، پلتفرم‌های مدیریت پروژه و برنامه‌های داخلی دسترسی پیدا کنند. این امر نه‌تنها تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد بلکه به افزایش امنیت و بهره‌وری نیز کمک می‌کند.

در حوزه خدمات ابری، SSO نقش کلیدی در دسترسی یکپارچه به سرویس‌های مختلف یک ارائه‌دهنده یا حتی بین چندین ارائه‌دهنده ایفا می‌کند، به‌ویژه در معماری‌های میکروسرویس و برنامه‌های مبتنی بر ابر. پلتفرم‌های آموزشی آنلاین، سامانه‌های دولتی که خدمات الکترونیکی متنوعی ارائه می‌دهند و حتی وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک بزرگ که بخش‌های مختلفی برای مدیریت حساب کاربری، سفارش‌ها و پشتیبانی دارند، همگی از SSO برای تسهیل دسترسی کاربران و مدیریت متمرکز احراز هویت بهره می‌برند. به‌طور خلاصه، هرجا که نیاز به تعامل یک کاربر با چندین سیستم مجزا وجود داشته باشد، SSO به‌عنوان یک راهکار کارآمد و امن برای مدیریت دسترسی مطرح می‌شود.

اگر سازمان شما نیز با چالش مدیریت دسترسی‌های متعدد کاربران روبه‌رو است و به‌دنبال ارتقاء امنیت و بهبود تجربه کاربری هستید، پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی در زمینه پیاده‌سازی راهکار SSO به صفحه محصول SSO شرکت دانش بنیان رسا سامانه افق مراجعه کنید. کارشناسان ما آماده‌اند تا شما را در انتخاب و استقرار بهترین راهکار برای نیازهایتان راهنمایی کنند.

سخن پایانی

در انتها، اگر بخواهیم یک نگاه کلی به این سؤال که SSO چیست داشته باشیم، باید بگوییم راهکاری قدرتمند است که با ایجاد یک فرایند احراز هویت متمرکز، تجربه دسترسی کاربران به برنامه‌ها و سرویس‌های متعدد را متحول می‌سازد. این فناوری نه‌تنها با کاهش نیاز به مدیریت چندین نام کاربری و رمز عبور، سهولت و سرعت دسترسی را برای کاربران نهایی به ارمغان می‌آورد، بلکه مزایای قابل‌توجهی را نیز برای سازمان‌ها و کسب‌وکارها فراهم می‌کند.

از جمله این مزایا می‌توان به افزایش سطح امنیت از طریق اعمال سیاست‌های متمرکز، بهبود بهره‌وری کارکنان با کاهش زمان صرف‌شده برای ورود به سیستم‌های مختلف، کاهش هزینه‌های IT مربوط به پشتیبانی رمز عبور و مدیریت حساب‌ها، بهبود تجربه کاربری و در نهایت، ساده‌سازی مدیریت کاربران و کمک به رعایت مقررات اشاره کرد.

با وجود برخی چالش‌های احتمالی در پیاده‌سازی و نگهداری، مزایای استراتژیک SSO آن را به یک راهکار ضروری برای سازمان‌هایی تبدیل کرده است که به‌دنبال فراهم‌کردن یک محیط دیجیتال امن، کارآمد و کاربرپسند هستند. در دنیای امروز که تعامل با چندین سرویس آنلاین امری اجتناب‌ناپذیر است، سامانه SSO و مزایای آن، برای هر سازمان و کاربری که به‌دنبال بهینه‌سازی فرایندهای دسترسی خود است، اهمیت بسزایی دارد.

منابع: + + + + +